Sos cebulowy rumiany

Pyszny sos słodko-kwaśny, o ładnie brązowym kolorze i aksamitnej konsystencji. Kojarzy mi się natychmiast z czasami szkoły średniej, stołówką w internacie, panią Wiesią, Kasią i główną kucharką panią P.   Zawsze był podawany, obok rosołu, na niedzielny obiad, do sztuki mięsa, na zmianę zresztą z sosem chrzanowym.
Ach, ten smak czuję do dziś.

Składniki:

2 szklanki rosołu lub wywaru z warzyw
5 cebul średnich /ok. 15 dkg/
1,5 łyżki tłuszczu /3 dkg/
1,5 łyżki mąki /3 dkg/
sól, cukier, ocet /sok z cytryny/- do smaku
1 łyżka cukru /2 dkg/ + 2 łyżki wody – na karmel

Wykonanie:

Cebulę obrać, pokroić w drobną kostkę. Z tłuszczu i mąki przygotować rumianą zasmażkę, dodać do niej cebulę i dusić do miękkości.  Następnie rozprowadzić to zimnym rosołem lub wywarem i gotować znowu /10-15 min./, a następnie przetrzeć przez sito lub zmiksować.
Z cukru i wody zrobić karmel, zabarwić nim sos, dodać do smaku sól, cukier, ocet /sok z cytryny/ i zagotować.

Sos pietruszkowy

Trochę inny,  niż np. koperkowy… dla odmiany…, ale też smaczny i pachnący wiosną.

Składniki

0,5 l bulionu /może być z kostki/
1 pęczek natki pietruszki
sól i pieprz do smaku
3-4 łyżki śmietany 18 %
1-2 łyżki mąki

Wykonanie

Bulion zagotować w garnku.  Dodać mąkę rozrobioną ze śmietaną, uprzednio zahartowaną gorącym bulionem oraz sól i pieprz do smaku.
umyć, Natkę pietruszki posiekać, po czym wrzucić do garnka. Sos wymieszać i zagotować.

Sos chrzanowy

Kiedy go robię, zawsze na myśl przychodzi mi stołówka w czasach szkolnych i niedzielne w niej obiady. Zawsze był rosół wołowy, a na drugie danie sztuka mięsa rosołowego w sosie chrzanowym lub cebulowym. Chrzanowy był dobry, ale cebulowy…. bajka wprost, lecz niestety nie mogę dopracować się tego smaku /chodzi o sos cebulowy oczywiście/.

Składniki

0,5 l bulionu /może być z kostki/
2-3 łyżki chrzanu ze słoiczka
sól, cukier i pieprz do smaku
2-3 łyżki śmietany 18 %
1-2 łyżki mąki

Wykonanie

Bulion zagotować w garnku,dodać mąkę rozrobioną ze śmietaną, uprzednio zahartowaną gorącym bulionem, dodać chrzan, sól, cukier i pieprz do smaku, dobrze wymieszać i zagotować.

Sos musztardowy

Sos dobry, lekko ostry, lekko winny, doskonały, gdy chcemy zaostrzyć nieco potrawę główną np. mięso.
sos musztardowy

I. Składniki

0,5 l bulionu /może być z kostki/
2 łyżki musztardy stołowej
sól, cukier i pieprz do smaku
2-3 łyżki śmietany 18 %
1-2 łyżki mąki

Wykonanie

Bulion zagotować w garnku,dodać mąkę rozrobioną ze śmietaną, uprzednio zahartowaną gorącym bulionem, dodać sól i pieprz do smaku, odstawić garnek na chwilę z gazu, dodać musztardę, szybko dobrze wymieszać i ponownie zagotować.

II. Składniki

0,5 l bulionu /może być z kostki/
2 łyżki masła
2 łyżki mąki pszennej
2 łyżki musztardy stołowej
1 łyżka musztardy francuskiej
sól, pieprz, cukier do smaku

Wykonanie

W rondelku lub na patelni rozpuścić masło, dodać mąkę i mieszając bardzo energicznie zasmażyć /zrobić zasmażkę/. Dodać bulion i musztardę, mieszając zagotować, aby sos zgęstniał. Doprawić do smaku solą, pieprzem i cukrem.

Sos koperkowy

Wspaniały sos, pachnący wiosną, uwielbiam go jako dodatek do sztuki mięsa rosołowego /wołowego/, dobre są też klopsiki z mięsa mielonego w tym sosie, ale  fajnie komponuje się z jajkami … jajka na twardo w sosie koperkowym… mniam…

Składniki

0,5 l bulionu /może być z kostki/
1 pęczek świeżego koperku
sól i pieprz do smaku
3-4 łyżki śmietany 18 %
1-2 łyżki mąki

Wykonanie

Bulion zagotować w garnku.  Dodać mąkę rozrobioną ze śmietaną, uprzednio zahartowaną gorącym bulionem oraz sól i pieprz do smaku.
Koperek umyć, posiekać, po czym wrzucić do garnka. Sos wymieszać i zagotować.

Sos pomidorowy – 3 wersje

Sos pomidorowy nie jest skomplikowany i trudny do wykonania, ale można go przygotować w różnych wersjach, w zależności od posiadanych na stanie składników oraz czasu, jaki mamy na jego wykonanie.

Sos pomidorowy 1 – błyskawiczny

3 łyżki koncentratu pomidorowego
0,5 litra wody
1 kostka rosołowa
2 łyżeczki mąki pszennej
1 łyżeczka maki ziemniaczanej
1 łyżka masła
zioła prowansalskie /wolę natkę pietruszki/

1,5 szklanki wody zagotować, dodać kostkę rosołową, gotować około 3 min.dodać koncentrat. Mąkę rozmieszać w 0,5 szklanki wody, dodać do gotującego się koncentratu i gotować na wolnym ogniu przez ok. 5-6 minut. Pod koniec gotowania dodajemy masło oraz zioła prowansalskie.

Sos pomidorowy 2 – beszamelowy

1 łyżka masła
1 łyżka mąki
ok. 400 ml soku pomidorowego
sól, pieprz do smaku
szczypta cukru /dla złagodzenia kwasowości/
suszona bazylia

Na patelni rozpuścić 1 łyżkę masła, wsypać 1 łyżkę mąki, podsmażyć – nie rumieniąc. Zasmażkę rozprowadzić sokiem pomidorowym, przyprawić do smaku solą, pieprzem oraz szczyptą cukru i suszoną bazylią .
Gdy nie mamy soku, możemy użyć koncentratu pomidorowego, dodając trochę mleka.

Sos pomidorowy 3 – z cebulką

1 puszka pomidorów krojonych bez skórki lub kartonik przecieru
1 mała cebulka
1-2 ząbki czosnku
1 łyżka oliwy
sól, pieprz
1/2 łyżeczki cukru
bazylia, oregano

Do rondla włożyć pomidory, pokrojoną drobno cebulkę oraz przeciśnięty przez praskę czosnek, wlać oliwę, dodać szczyptę pieprzu, sól do smaku, cukier, zioła i gotować pod przykryciem ok. 15 minut, mieszając od czasu do czasu.  Po tym czasie całość zmiksować na gładko i jeszcze raz zagotować.

 

Sos pieczarkowy

Sos pieczarkowy doskonale harmonizuje z kotletami ziemniaczanymi /uwielbiam je i wtedy robię sos gęsty/, ale też m.in. z klopsikami, plackami ziemniaczanymi, kopytkami, no i gołąbkami… a i jeszcze z kaszą gryczaną, ugotowaną na sypko.
sos pieczarkowy

Składniki

30 dag pieczarek
1 – 2 cebula
1 ząbek czosnku
2 łyżki masła
2 łyżki mąki
2 szklanki wywaru lub wody /+ kostka rosołowa/
1/2 szklanki śmietany
sól, pieprz
natka pietruszki /świeży rozmaryn/

Wykonanie

Pieczarki i cebulę drobno pokroić, poddusić na maśle, dodać przeciśnięty czosnek – przesmażyć, dodać mąkę rozprowadzoną zimnym wywarem lub wodą, wymieszać ze śmietaną, kilka minut pogotować. Sos doprawić solą i pieprzem. Na koniec dodać natkę pietruszki.

Sos tatarski

Sos TATARSKI nosi swą nazwę od siekania wszystkich składników na drobno. To na pamiątkę wspomnień o Tatarach, którzy swoimi krzywymi szablami siekli właśnie wszystko raz przy razie. Na drobno! /za lubczykiem 69/. Obowiązkowy w mojej rodzinie przy wszystkich okazjach, zwłaszcza świętach.
jaja w sosie tatarskim

Składniki
1 duża śmietana 18% /ok. 400-500 ml/
1 słoiczek pieczarek marynowanych /400 g/
6-7 ogórków konserwowych /ew. kiszonych/
1 mała cebulka /niekoniecznie/
2-3 łyżki musztardy stołowej
1 łyżka chrzanu /ze słoika w occie/
sól, cukier, pieprz
szczypiorek
/opcjonalnie- pół puszki groszku konserwowego

jaja ugotowane na twardo- ilość wg potrzeb
jajka w sosie tatarskim

Nie używam gotowego majonezu w ogóle, więc tu również go nie ma.
Aby było bardziej dietetycznie, można połowę śmietany zastąpić gęstym jogurtem np. greckim.
Można też 1 jajko przeznaczyć do sosu czyli białko posiekać razem z innymi składnikami, zaś żółtko utrzeć ze śmietaną /sosem/.

Ogórki i pieczarki drobno posiekać i włożyć na sitko w celu dokładnego odsączenia.
Cebulę bardzo drobno pokroić i sparzyć wrzątkiem.
Szczypiorek również drobno pokroić.
Wymieszać śmietanę z musztardą i chrzanem, dodać do smaku troszkę soli, cukru i pieprzu /pamiętać, że ogórki i grzybki też trochę „oddadzą swojego smaku/. Połączyć teraz wszystkie składniki, odstawić na pół godziny, po czym ostatecznie doprawić do smaku.
jajka w sosie tatarskim (3)

Sposoby podania:
1/ jaja przekroić na połówki,  ułożyć na półmisku”brzuszkami” do góry, zalać sosem, posypać szczypiorkiem
2/na półmisku ułożyć listki sałaty, na każdym liściu ułożyć 2 łyżki sosu, zaś na środku każdej porcji połówkę jajka, żółtkiem do góry
3/ jajka pokroić w kostkę, wymieszać z sosem, przełożyć do salaterki, udekorowań szczypiorkiem.
4/podawać bez jaj jako dodatek do mięs i ryb
5/ na środku talerza ułożyć sos, a dookoła połówki jaj brzuszkami do góry